ايران- دكتر حسين آخاني*
2هفته پيش براي بازديد علمي به موزه سنكنبرگ فرانكفورت رفته بودم.
محققان بخش ماهي‌شناسي اين موزه ارتباط علمي خوبي با همكاران بخش جانورشناسي دانشكده زيست‌شناسي دانشگاه تهران دارند.
سرپرست بخش ماهي‌شناسي آقاي پروفسور كروپ (Krupp) سال‌هاست كه در كشور عربستان كار كرده و هدايت گروه چند صد نفري نگارش فون عربستان را به‌عهده دارد.
ايشان به زبان عربي تسلط دارد و حتي به دين اسلام گرويده است.ايشان درنوشته‌هايشان نام خليج عربي را استفاده مي‌كند.
اينجانب با وجود آنكه تمايلي به همكاري با نامبرده نداشتم ولي فقط به‌دليل ارتباط علمي و همكاري با دوستان بخش جانوري با طرح تنوع زيستي خاورميانه آقاي كروپ در تدريس درس تنوع زيستي در اردن همكاري كردم.
در فرانكفورت با نامبرده و بعضي همكارانشان بحث نام خليج فارس را مطرح كردم. به ايشان تاكيد كردم كه ما ايراني‌ها به‌شدت نسبت به نام جعلي خليج عربي اعتراض داريم و با كساني كه اين نام را استفاده مي‌كنند در همكاري خود تجديد نظر مي‌كنيم.
آقاي دكتر شولز (Scholz)، ديگر همكار آقاي كروپ درصدد است پروپوزال تاسيس يك ژئوپارك در ايران را به يونسكو ارائه دهد. بحث مفصلي با هم داشتيم.
در پايان بحث به ايشان گفتم اگر مي‌خواهيد با ايران همكاري كنيد بايد تكليف خود را با نام خليج فارس روشن كنيد و هر چه سريع‌تر نقشه‌اي را با نام خليج عربي ازپايگاه اينترنتي موزه حذف كنيد.
چند روز پيش از طرف موزه خواستند تا گزارش مختصري از نتايج علمي سفر خود را به آنها ارائه دهم. در گزارش اعتراض كتبي خود را در استفاده از نام جعلي خليج عربي در منابع علمي آن موزه منعكس كردم.
چند روز پيش سراغ اينترنت رفتم تا ببينم آيا به درخواست اينجانب درخصوص حذف نقشه‌اي با نام جعلي توجه شده است يا نه. خوشبختانه نقشه از پايگاه اينترنتي حذف شده بود و نام خليج عربي با يك قدم عقب نشيني به خليج تغيير يافته است.
در همين هنگام به‌طور تصادفي در يافته‌هاي گوگل به مقاله‌اي برخورد كردم كه نام يكي از پرنده شناسان و كارشناسان برجسته محيط‌زيست ايران آقاي ... درشمار‌نويسندگان آن با آدرس سازمان حفاظت محيط‌زيست است.
اين مقاله به نام ايشان و 3 محقق هلندي و روسي درخصوص پرندگان سواحل جنوب ايران در مجله Sandgrouse (مجله انجمن پرنده‌شناسي خاورميانه) شماره 23 سال 2001 منتشر شده است.
باور كردنش برايم سخت بود، در اين مقاله 11 بار نام خليج عربي ذكر شده و حتي يك بار هم نام خليج فارس نيامده است. نگاهي به فهرست بالابلندي تشكر در انتهاي مقاله نشان مي‌داد كه در سازمان حفاظت محيط‌زيست به اين خارجي‌ها بسيار لطف شده است.
بلافاصله مقاله را با توضيحي به همراه شعر از دشمنان شكايت برند به دوستان، چون دوست دشمن است شكايت كجا برند به جمعي از همكاران دانشگاهي ارسال كردم.
مدتي نگذشته بود كه موضوع به اطلاع آقاي ... رسيد و يكي از دوستان ايشان مطلبي درخصوص اطلاع نداشتن نامبرده از چاپ مقاله به نام ايشان به اينجانب و همكاران دانشگاهي ارسال كرد.
هر چند باور اينكه يك پرنده‌شناس اطلاع ندارد كه طي 7سال گذشته مقاله‌اي در مجله پرنده شناسي خاورميانه به نام وي چاپ شده سخت است ولي با توجه به اينكه بسياري از همكاران دانشگاهي و كارشناسان محيط‌زيست علاقه و احتمالا وقت بررسي منابع ندارند امكان‌پذير است.
اگر مسئله حقيقت داشته باشد آقاي ... بايد هر چه سريع‌تر از نويسنده مسئول مقاله
(آقاي گيجل Keijl) شكايت كرده و ضمن درخواست سريع اصلاح نام جعلي در مجله و پايگاه اينترنتي اقدام حقوقي در سوءاستفاده از، نام ايشان را آغاز كند.
مهم‌تر از آن وزارت علوم، تحقيقات و فناوري، دانشگاه آزاد اسلامي (محل كار فعلي ايشان) و سازمان محيط‌زيست (محل كار قبلي ايشان) و واحد بين‌الملل قوه قضائيه مي‌توانند وارد عمل شوند و در جهت احقاق حقوق اين همكار ايراني و لطمه‌اي كه به حيثيت ايشان و مهم‌تر از آن سوءاستفاده از نام ايشان در تحريف نام خليج فارس و حقايق تاريخي شده از طريق نمايندگي جمهوري اسلامي ايران در دادگاه‌هاي هلند اقدام كنند.
و اما محققان و استادان دانشگاه بايستي در همكاري علمي خود با محققان خارجي، مصالح ملي، تاريخي و حفظ ميراث‌فرهنگي و ذخاير ژنتيك را رعايت كنند و اگر به اين موارد برخوردند در حد توان خود به طريق شايسته با آن برخورد كنند. طرح اين موارد ريختن آبروي افراد نيست.
تذكر به كساني كه به خاطر منافع كوتاه مدت به افتخارات ملي و تاريخي و آبروي بين‌المللي كشور بي‌توجه هستند وظيفه همه ماست.
چندي پيش اين نگارنده در روزنامه همشهري شماره 4484 به تاريخ 17 بهمن 1386، موردي را در جعل نام خليج فارس در مقاله‌اي در مجله وزين Taxon اعلام كردم.
اينجانب با يكي از نويسندگان آلماني مقاله تماس گرفتم و از آنها درخواست كردم با چاپ غلط نامه اشتباه خود را تصحيح كنند كه خوشبختانه اين كار انجام شد.
كشورهاي عربي با زور دلارهاي نفتي تلاش مي‌كنند تا نام خليج فارس را عوض كنند. ما مي‌توانيم با تكيه بر حقايق تاريخي و غناي فرهنگي و تنوع زيستي خود و البته كمي هوشياري جلوي اين تجاوز نرم افزاري را بگيريم.
مگر نه آن است كه جوانان ما طي 8 سال دفاع مقدس جان خود را دادند تا اين آب و خاك را حفظ كنند. براي يك عضو هيات علمي يا دفاتر روابط بين‌المللي يك دانشگاه چندان سخت نيست كه با نوشتن نامه از مرزهاي تاريخي و ميراث ملي و فرهنگي كشور حفاظت كنند.
يك سهل‌انگاري
متأسفانه سهل‌انگاري در مورد نام خليج فارس به داخل كشور هم رسيده است. در سال 1385 ، يك جانورشناس نقشه ايران را با نام خليج (The Gulf) در مجله علوم دانشگاه تهران ، شماره 32 صفحه 348، منتشر كرد.
بسيار تعجب‌آور است كه چرا گردانندگان و داوران مقالات علمي معتبرترين دانشگاه كشور به بررسي دقيق مقالات نمي‌پردازند.
تكرار چنين مواردي آن هم در داخل مرزهاي كشور بسيار خطرناك است و در آينده حق پيگيري حقوقي از نام خليج فارس در مجامع بين‌المللي را از ما ضعيف مي‌كند.
بنابراين لازم است جامعه علمي و مديريتي ما حساسيت بالايي نسبت به اين موضوع داشته باشند و با ابزارهاي نظارتي و قانوني با اين تخلفات برخورد كنند.
*عضو هيأت علمي دانشگاه تهران
